ಅನುಕಂಪದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನೇಮಕಗೊಂಡ ಸೊಸೆಯು ಮೃತ ಪತಿಯ ವೃದ್ಧ ತಂದೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ರಾಜಸ್ಥಾನ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಸೊಸೆಯ ಸಂಬಳದಿಂದ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ₹20,000 ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿ ಮಾವನ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಅವರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗೆ ಜಮಾ ಮಾಡುವಂತೆ ಉದ್ಯೋಗದಾತರಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದೆ. ಅನುಕಂಪದ ನೇಮಕಾತಿಯು ಮೃತನ ಎಲ್ಲ ಅವಲಂಬಿತರ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಇರುವ ಒಂದು ಕೃಪೆಯ ಕ್ರಮವೇ ಹೊರತು, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಫರ್ಜಂದ್ ಅಲಿ ಅವರಿದ್ದ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು ಅಕ್ಟೋಬರ್ 29, 2025 ರಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ಅಜ್ಮೀರ್ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿತರಣಾ ನಿಗಮ ನಿಯಮಿತದಲ್ಲಿ (AVVNL) ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಹಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ರಾಜೇಶ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರು 2015ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 15 ರಂದು ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುವಾಗಲೇ ನಿಧನರಾದರು. ರಾಜಸ್ಥಾನ ಸರ್ಕಾರದ ಅನುಕಂಪದ ನೇಮಕಾತಿ ನಿಯಮಗಳು, 1996ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆಯು ಮೊದಲು ಮೃತರ ತಂದೆಯಾದ ಭಗವಾನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗದ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ನೀಡಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಭಗವಾನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ವಯಸ್ಸಿನ ಕಾರಣ ನೀಡಿ, ತಮ್ಮ ಸೊಸೆ ಶ್ರೀಮತಿ ಶಶಿ ಕುಮಾರಿ ಅವರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ನೀಡುವಂತೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ್ದರು.
ನೇಮಕಾತಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಶಶಿ ಕುಮಾರಿಯವರು "ತಾನು ಅತ್ತೆ-ಮಾವನ ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ ವಾಸವಿದ್ದು ಅವರನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಮರುಮದುವೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಮುಚ್ಚಳಿಕೆ ಪತ್ರ (ಅಫಿಡವಿಟ್) ಬರೆದುಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ಇದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವರಿಗೆ 2016ರಲ್ಲಿ ಕಿರಿಯ ವಿಭಾಗ ಗುಮಾಸ್ತೆ (LDC) ಹುದ್ದೆಗೆ ನೇಮಕಾತಿ ಆದೇಶ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ, ಪತಿ ಸತ್ತು ಹದಿನೆಂಟೇ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಶಶಿ ಕುಮಾರಿಯವರು ಪೋಷಕರ ಮನೆಗೆ ತೆರಳಿದರು ಮತ್ತು ಅತ್ತೆ-ಮಾವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ನೀಡಲಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅರ್ಜಿದಾರರು ಆರೋಪಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಸಂಬಂಧ ಇಲಾಖೆಗೆ ಹಲವು ಬಾರಿ ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರೂ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗದಿದ್ದಾಗ, ಭಗವಾನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿದ್ದರು.
ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಕೀಲರು, "ಸೊಸೆಯು ಮುಚ್ಚಳಿಕೆ ಪತ್ರವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅನುಕಂಪದ ನೇಮಕಾತಿಯ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶವಾದ ಎಲ್ಲ ಅವಲಂಬಿತರ ಕಲ್ಯಾಣವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಾವಿಡೆಂಟ್ ಫಂಡ್ ಮತ್ತು ಪರಿಹಾರದ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆದರೂ ವೃದ್ಧ ಮಾವನನ್ನು ನಿರ್ಗತಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರ ಸಂಬಳದ ಶೇ. 50ರಷ್ಟನ್ನು ಮಾವನ ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ನೀಡಲು ಆದೇಶಿಸಬೇಕು" ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು.
ಪ್ರತಿವಾದಿಗಳ ಪರ ವಕೀಲರು, "ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿ ಶಶಿ ಕುಮಾರಿಯವರಿಗೆ ನೇಮಕಾತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಅತ್ತೆ-ಮಾವನ ಕಿರುಕುಳದಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಮನೆ ಬಿಡಬೇಕಾಯಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಮರುಮದುವೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವಲಂಬಿತರನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದರೆ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಇಲಾಖಾ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವಿದ್ದು, ಆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಬಾಕಿ ಇರುವಾಗ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವುದು ಅಕಾಲಿಕ" ಎಂದು ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದರು.
ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪು:
ಎರಡೂ ಕಡೆಯ ವಾದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಫರ್ಜಂದ್ ಅಲಿ ಅವರು, "ಅನುಕಂಪದ ನೇಮಕಾತಿಯು ಅರ್ಹತೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಿಗುವ ಉದ್ಯೋಗವಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಮೃತ ಸರ್ಕಾರಿ ನೌಕರನ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಸಂಕಷ್ಟದಿಂದ ಪಾರುಮಾಡಲು ನೀಡುವ ಒಂದು ಕೃಪೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ನೇಮಕಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಇಡೀ ಕುಟುಂಬ ಘಟಕವನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ನೈತಿಕ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.
ನೇಮಕಾತಿಗಾಗಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ ಮುಚ್ಚಳಿಕೆ ಪತ್ರವು ಒಂದು ಗಂಭೀರ ಭರವಸೆಯಾಗಿದ್ದು, ಅದರ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆದ ನಂತರ ಅದನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಬದಿಗೊತ್ತಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಮರುಮದುವೆಯಾಗುವುದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಯ್ಕೆಯಾದರೂ, ಅತ್ತೆ-ಮಾವನನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಲಾಗದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ. ವೃದ್ಧ ಅರ್ಜಿದಾರರಿಗೆ ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಹಾರದ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದರಿಂದ ಇಲಾಖಾ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಕಾಯುವುದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟು, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತೆ ಆದೇಶಿಸಿತು.
ನವೆಂಬರ್ 1, 2025 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಶ್ರೀಮತಿ ಶಶಿ ಕುಮಾರಿ ಅವರ ಸಂಬಳದಿಂದ ₹20,000 ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿ, ಅರ್ಜಿದಾರರಾದ ಭಗವಾನ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗೆ ಅವರ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ಜಮಾ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಎವಿವಿಎನ್ಎಲ್ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಇತ್ಯರ್ಥಪಡಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಭಗವಾನ್ ಸಿಂಗ್ ವಿ. ಎವಿವಿಎನ್ಎಲ್
ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಖ್ಯೆ/ಸೈಟೇಶನ್‌ಗಳು: ಎಸ್.ಬಿ. ಸಿವಿಲ್ ರಿಟ್ ಅರ್ಜಿ ಸಂಖ್ಯೆ 1149/2018
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ರಾಜಸ್ಥಾನ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಜೋಧಪುರ ಪೀಠ
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಫರ್ಜಂದ್ ಅಲಿ
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: ಅಕ್ಟೋಬರ್ 29, 2025
ಪ್ರತಿದಿನದ ಕಾನೂನು ಸುದ್ದಿಗಳ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ಲಿಂಕ್ ಮೂಲಕ WhatsApp ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಸೇರಿ.
Join ಆಗಲು ಈ ಕೆಳಗೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ
ವಿಶೇಷ ಸೂಚನೆ:
ಈ ವರದಿಯು ಕೇವಲ ಕಾನೂನು ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲ, ಇದು ನಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ವರದಿಗಾರಿಕೆಯ ಶೈಲಿ, ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ನಿರೂಪಣೆ, ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಪರಿಶ್ರಮದ ಫಲವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಈ ವರದಿಯ ಪಠ್ಯ, ಶೈಲಿ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ವಿಡಿಯೋ ತಯಾರಿಸುವುದು, ತಮ್ಮ ಲಾಭದಾಯಕ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಸೃಜನಶೀಲ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ.
ಕೆಲವು ಕನ್ನಡದ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ನಮ್ಮ ಈ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ನಕಲಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಹಾಗೂ ಅದರಿಂದ ಲಾಭ ಗಳಿಸುತ್ತಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಇಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಕಳ್ಳತನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಠಿಣ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.