ಪತ್ನಿಯು ವಿವಾಹೇತರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ ಎಂಬ ಒಂದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಆಕೆಗೆ ಮಗುವಿನ ಪಾಲನೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಆ ಸಂಬಂಧದೊಂದಿಗೆ ಮಗುವಿನ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದರೆ, ಅದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಕೌಟುಂಬಿಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಮಗುವಿನ ಮಧ್ಯಂತರ ಪಾಲನೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ತಂದೆಗೆ ನೀಡಿದ್ದ ಆದೇಶವನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅನಿಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರಪಾಲ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಹರೀಶ್ ವೈದ್ಯನಾಥನ್ ಶಂಕರ್ ಅವರಿದ್ದ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು, ಮಗುವಿನ ಪಾಲನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ "ಮಗುವಿನ ಸರ್ವತೋಮುಖ ಕಲ್ಯಾಣವೇ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಮಾನದಂಡ" ಎಂದು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ದೆಹಲಿಯ ದಂಪತಿಗೆ 2020ರಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾಗಿ, 2021ರಲ್ಲಿ ಗಂಡು ಮಗು ಜನಿಸಿತ್ತು. ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರ ನಡುವೆ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯಗಳು ಉಂಟಾಗಿ 2023ರಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ತನ್ನ ಪತ್ನಿಯು ಬೇರೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ವಿವಾಹೇತರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಮಗುವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ತಂದೆಯು ಕೌಟುಂಬಿಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿನ ಪಾಲನೆಗಾಗಿ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.
ಕೌಟುಂಬಿಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು, ತಾಯಿಯು ಮಗುವಿನ ಯೋಗಕ್ಷೇಮದ ಬಗ್ಗೆ ಅಸಡ್ಡೆ ತೋರಿದ್ದಾಳೆ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವಿಚಾರಣೆಗಳಿಗೂ ಗೈರುಹಾಜರಾಗುವ ಮೂಲಕ ನಿರಾಸಕ್ತಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾಳೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಮಗುವಿನ ಮಧ್ಯಂತರ ಪಾಲನೆಯನ್ನು ತಂದೆಗೆ ವಹಿಸಿತ್ತು. ಜೊತೆಗೆ, ಪ್ರತಿ ಭಾನುವಾರ ತಾಯಿಯು ಮಗುವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿತ್ತು. ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ತಾಯಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿದ್ದರು.
ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದ ಮತ್ತು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ತಾಯಿಯ ಪರ ವಕೀಲರು, "ತಾನು ಮಗುವಿನ ಜೈವಿಕ ತಾಯಿಯಾಗಿದ್ದು, ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪಾಲಕಳಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಮಗುವಿನ ಹಿತದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಪಾಲನೆಯ ಹಕ್ಕು ತನಗೇ ಸೇರಬೇಕು" ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು.
ವಾದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿದ ಹೈಕೋರ್ಟ್, "ಕೇವಲ ವಿವಾಹೇತರ ಸಂಬಂಧದ ಆರೋಪವು ಪಾಲನೆಯ ಹಕ್ಕನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಏಕೈಕ ಅಂಶವಾಗುವುದಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು 'ವಿನೀತ್ ಗುಪ್ತಾ ವಿರುದ್ಧ ಮುಕ್ತಾ ಅಗರ್ವಾಲ್' ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ, ಪತ್ನಿ ಉತ್ತಮ ಹೆಂಡತಿಯಾಗಿರದಿದ್ದರೂ, ಆಕೆ ಉತ್ತಮ ತಾಯಿಯಾಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು.
ಆದರೆ, ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ತಾಯಿಯ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿತು. ತಾಯಿಯು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ವಿಚಾರಣೆಗಳಿಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಗೈರುಹಾಜರಾಗಿದ್ದು, ಮಗುವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ವಹಿಸಿದ್ದಳು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ತಾಯಿಯ ಸ್ವಂತ ತಾಯಿಯೇ, "ನನ್ನ ಮಗಳು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಓಡಿಹೋಗಿದ್ದಾಳೆ" ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಪೀಠ, ತಾಯಿಯ ನಡತೆಯು "ಮಗುವಿನ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಸ್ಥಿರತೆ, ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸಿದೆ" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು.
"ಮಗುವಿನ ಪಾಲನೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಪೋಷಕರ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಿಂತ ಮಗುವಿನ ಕಲ್ಯಾಣವೇ ಮುಖ್ಯ" ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಹಲವು ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಹೈಕೋರ್ಟ್, ಕೌಟುಂಬಿಕ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದೋಷವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿ ತಾಯಿಯ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಕರುಣಾ ನಾಥ್ ವಿರುದ್ಧ ದಿಪೆಂದರ್ ನಾಥ್
ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಖ್ಯೆ: MAT.APP.F.C. 345/2025
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅನಿಲ್ ಕ್ಷೇತ್ರಪಾಲ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಹರೀಶ್ ವೈದ್ಯನಾಥನ್ ಶಂಕರ್
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: ಅಕ್ಟೋಬರ್ 08, 2025