ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರೊಬ್ಬರು ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ತಮ್ಮ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಉಡುಗೊರೆಯಾಗಿ (ಗಿಫ್ಟ್ ಡೀಡ್) ನೀಡಿದಾಗ, ಆ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸದಿದ್ದರೂ, ನಂತರ ಅವರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರೆ ಅಂತಹ ಗಿಫ್ಟ್ ಡೀಡನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಬಹುದು ಎಂದು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ದೇವೇಂದ್ರ ಕುಮಾರ್ ಉಪಾಧ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ತುಷಾರ್ ರಾವ್ ಗೆಡೆಲಾ ಅವರಿದ್ದ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು, ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 23ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 'ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ವಾತ್ಸಲ್ಯ' ಎಂಬುದೇ ಒಂದು ಸೂಚ್ಯ ಷರತ್ತಾಗಿರುತ್ತದೆ (implied condition) ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
88 ವರ್ಷದ ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರಾದ ಶ್ರೀಮತಿ ದಲ್ಜಿತ್ ಕೌರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸೊಸೆ ಶ್ರೀಮತಿ ವರಿಂದರ್ ಕೌರ್ ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು 2015ರಲ್ಲಿ ಗಿಫ್ಟ್ ಡೀಡ್ ಮೂಲಕ ನೀಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಆಸ್ತಿ ಪಡೆದ ನಂತರ ಸೊಸೆ ತನ್ನನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳದೆ, ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಕಿರುಕುಳ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿ ದಲ್ಜಿತ್ ಕೌರ್ ಅವರು ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರ ನಿರ್ವಹಣಾ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ (Maintenance Tribunal) ದೂರು ನೀಡಿದ್ದರು. ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯು ಗಿಫ್ಟ್ ಡೀಡ್ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿತು.
ಇದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರು ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ (DM) ಬಳಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿಯು ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯ ಆದೇಶವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ, ಗಿಫ್ಟ್ ಡೀಡನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದರು. ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಸೊಸೆ ವರಿಂದರ್ ಕೌರ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠದ ಮೊರೆ ಹೋದರು. ಅಲ್ಲಿಯೂ ಅವರಿಗೆ ಹಿನ್ನಡೆಯಾಯಿತು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠದ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅವರು ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠಕ್ಕೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.
ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದ:
ಸೊಸೆಯ ಪರ ವಕೀಲರು, "ಗಿಫ್ಟ್ ಡೀಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ಷರತ್ತು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ 'ಸುದೇಶ್ ಚಿಕ್ಕಾರಾ' ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಅಂತಹ ಷರತ್ತು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಸೆಕ್ಷನ್ 23ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಡೀಡ್ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು.
ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರ ಪರ ವಕೀಲರು, "ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ವಾತ್ಸಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಇಂತಹ ಆಸ್ತಿ ವರ್ಗಾವಣೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ವ್ಯವಹಾರಿಕ ಒಪ್ಪಂದವಲ್ಲ. ಆಸ್ತಿ ಪಡೆದ ನಂತರ ಸೊಸೆಯ ವರ್ತನೆ ಬದಲಾಗಿದ್ದು, ಅವರು ತಮ್ಮ ಅತ್ತೆಗೆ ಊಟ, ಬಟ್ಟೆ, ಔಷಧಿ ನೀಡದೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದುವೇ ಷರತ್ತಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರು.
ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು:
ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು ಸೊಸೆಯ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು. "ಹಿರಿಯ ನಾಗರಿಕರ ಕಾಯ್ದೆಯ ಉದ್ದೇಶವು ಹಿರಿಯರ ಯೋಗಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದಾಗಿದೆ. ಪ್ರೀತಿ ಮತ್ತು ವಾತ್ಸಲ್ಯದಿಂದ ನೀಡಿದ ಉಡುಗೊರೆಯಲ್ಲಿ, 'ಚೆನ್ನಾಗಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು' ಎಂಬುದು ಒಂದು ಸೂಚ್ಯ ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಗತ ಷರತ್ತಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಪತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರೆಯುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆಸ್ತಿ ಪಡೆದ ನಂತರ ಹಿರಿಯರನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದರೆ, ಅದು ವಂಚನೆ ಅಥವಾ ಒತ್ತಡದ ಮೂಲಕ ಆಸ್ತಿ ಪಡೆದಂತೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ ಡೀಡನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ಇದೆ" ಎಂದು ಪೀಠವು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು.
ಪೀಠವು, ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಮತ್ತು ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠದ ಆದೇಶವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಶ್ರೀಮತಿ ವರಿಂದರ್ ಕೌರ್ ವಿರುದ್ಧ ಶ್ರೀಮತಿ ದಲ್ಜಿತ್ ಕೌರ್ ಮತ್ತು ಇತರರು
ಪ್ರಕರಣ ಸಂಖ್ಯೆ: LPA 587/2025