ಮಾರಾಟ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಸಮಯದ ನಂತರವೂ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಖರೀದಿದಾರರಿಂದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆದರೆ, ಅವರು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಮನ್ನಾ ಮಾಡಿದಂತೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಒಪ್ಪಂದದ ರದ್ದತಿಯು ಅಸಿಂಧುವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಖರೀದಿದಾರರು ಒಪ್ಪಂದದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಿರ್ವಹಣೆ (specific performance) ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ, ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಆದೇಶವನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮನೋಜ್ ಮಿಶ್ರಾ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜೆ.ಬಿ. ಪರ್ದಿವಾಲಾ ಅವರಿದ್ದ ಪೀಠವು, ಖರೀದಿದಾರನಿಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಅರ್ಜಿದಾರರಾದ ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಅವರು 2010ರಲ್ಲಿ ಸರಸ್ವತಿ ಮತ್ತು ಧರ್ಮಲಿಂಗಂ ಅವರಿಂದ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು 4.80 ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳಿಗೆ ನೋಂದಾಯಿತ ಮಾರಾಟ ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರು 4.70 ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳನ್ನು ಮುಂಗಡವಾಗಿ ಪಾವತಿಸಿದ್ದು, ಉಳಿದ 10,000 ರೂ.ಗಳನ್ನು ಆರು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಪಾವತಿಸಿ ಮಾರಾಟ ಪತ್ರ ನೋಂದಣಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು. ಆದರೆ, ನಂತರ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ 2 ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗೆ ಬೇಡಿಕೆಯಿಟ್ಟರು. ಮಾತುಕತೆಯ ನಂತರ, ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಅವರು ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ 1.95 ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಒಪ್ಪಂದದ ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಸಹಿ ಮಾಡಿ ಹಣ ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಾರಾಟಗಾರರು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾದ ವಸಂತಿ (ಮಾರಾಟಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರ ಮಗಳು) ಅವರಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದರು. ನಂತರ, ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಅವರೊಂದಿಗಿನ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಿ ನೋಟಿಸ್ ನೀಡಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಅವರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಿರ್ವಹಣೆಗಾಗಿ ದಾವೆ ಹೂಡಿದ್ದರು.
ವಿವಿಧ ಹಂತದ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳ ತೀರ್ಪು:
ವಿಚಾರಣಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಅವರ ದಾವೆಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಮೊದಲ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು, ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಅವರು ಒಪ್ಪಂದದ ಭಾಗವನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಸಿದ್ಧರಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಖರೀದಿದಾರರು ಸದ್ಭಾವನೆಯ ಖರೀದಿದಾರರಲ್ಲ (bona fide purchaser) ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿ, ಅವರ ಪರವಾಗಿ ಡಿಕ್ರಿ ನೀಡಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಮದ್ರಾಸ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಹೈಕೋರ್ಟ್, ಮೊದಲ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ, ಮುಂಗಡ ಹಣವನ್ನು ಬಡ್ಡಿಯೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಿತ್ತು.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮತ್ತು ತೀರ್ಪು:
ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತನ್ನ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ:
• ಸಮಯದ ಸಾರಾಂಶದ ಮನ್ನಾ (Waiver of Time as Essence):
"ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಆರು ತಿಂಗಳ ಅವಧಿ ಮುಗಿದ ನಂತರವೂ ಮಾರಾಟಗಾರರು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದು ಅವರು ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಸಮ್ಮತಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಸಮಯವು ಒಪ್ಪಂದದ ಸಾರಾಂಶ ಎಂಬ ವಾದವನ್ನು ಅವರು ಕೈಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ" ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.
• ರದ್ದತಿ ನೋಟಿಸ್ ಅಸಿಂಧು:
ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣ ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿಟ್ಟ ನಂತರ, ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸುವುದು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ. ಅದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನವೇ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಂಬಂಧಿಕರಿಗೆ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದು ಒಪ್ಪಂದದ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, "ಈ ರದ್ದತಿಯು ಒಂದು ಅನೂರ್ಜಿತ ನಡೆ (void act) ಆಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಘೋಷಣಾತ್ಮಕ ಪರಿಹಾರ (declaratory relief) ಕೇಳುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.
• ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಿರ್ವಹಣೆ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಅರ್ಹತೆ: ಖರೀದಿದಾರರು ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತದ ಬಹುಪಾಲು ಹಣವನ್ನು (ಶೇ. 98 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು) ಪಾವತಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಎರಡನೇ ಖರೀದಿದಾರರು ಮಾರಾಟಗಾರರ ಸಂಬಂಧಿಯಾಗಿದ್ದು, ಸದ್ಭಾವನೆಯ ಖರೀದಿದಾರರಲ್ಲ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರಣಗಳಿಂದ, ಖರೀದಿದಾರರಿಗೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ವಿವೇಚನಾ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವುದು ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.
ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನ ಆದೇಶವನ್ನು ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿ, ಮೊದಲ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಿತು. ಉಳಿದ ಬಾಕಿ ಮೊತ್ತ 10,000 ರೂ.ಗಳನ್ನು ಒಂದು ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಠೇವಣಿ ಇರಿಸಿ, ಮಾರಾಟ ಪತ್ರವನ್ನು ತಮ್ಮ ಹೆಸರಿಗೆ ನೋಂದಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ಅವರಿಗೆ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಅಣ್ಣಾಮಲೈ ವಿರುದ್ಧ ವಸಂತಿ ಮತ್ತು ಇತರರು
ಪ್ರಕರಣದ ಸೈಟೇಶನ್: 2025 INSC 1267 (SLP(C) ಸಂಖ್ಯೆ 26848-26849/2018 ರಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ಸಿವಿಲ್ ಮೇಲ್ಮನವಿ)
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮನೋಜ್ ಮಿಶ್ರಾ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜೆ.ಬಿ. ಪರ್ದಿವಾಲಾ
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: ಅಕ್ಟೋಬರ್ 29, 2025
ಪ್ರತಿದಿನದ ಕಾನೂನು ಸುದ್ದಿಗಳ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ಲಿಂಕ್ ಮೂಲಕ WhatsApp ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಸೇರಿ.
Join ಆಗಲು ಈ ಕೆಳಗೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ