ಒಂದು ಬಾರಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ ತೀರ್ಮಾನವಾದ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು, ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಬದಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣ ನೀಡಿ ಪುನಃ ತೆರೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಂಡಿದ್ದ ಭೂ ವಿವಾದವನ್ನು ಪುನಃ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಕೋರಿದ್ದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು 'ರೆಸ್ ಜುಡಿಕಾಟಾ' ತತ್ವದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಜಾಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಈ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ವಿಭು ಭಕ್ರು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಸಿ.ಎಂ. ಪೂನಚ್ಚ ಅವರಿದ್ದ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿತು. "ಒಮ್ಮೆ ಅಂತಿಮಗೊಂಡ ವ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು, ನಂತರ ಬಂದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ತೀರ್ಪನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಮರು-ಪ್ರಚೋದನೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸುವುದು ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹವಲ್ಲ," ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ಪ್ರಕರಣದ ಮೂಲವು 1960ರ ದಶಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದು, ಅರ್ಜಿದಾರರ ತಂದೆಗೆ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದವರೆಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರವು ಒಂದು ಎಕರೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿತ್ತು. ಈ ಮಂಜೂರಾತಿಯಲ್ಲಿ, 15 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪರಭಾರೆ ಮಾಡಬಾರದು ಎಂಬ ಷರತ್ತು ವಿಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಈ ಷರತ್ತನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿ, ಅರ್ಜಿದಾರರ ತಂದೆಯು 1967ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿವಾದಿ-4ರ ತಂದೆಯಾದ ಎಂ. ಭೂಮಿ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರಿಗೆ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಿದ್ದರು.
ನಂತರ, 1979ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಅನುಸೂಚಿತ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಅನುಸೂಚಿತ ಪಂಗಡಗಳ (ಕೆಲವು ಭೂಮಿಗಳ ವರ್ಗಾವಣೆ ನಿಷೇಧ) ಕಾಯ್ದೆ, 1978 (ಪಿಟಿಸಿಎಲ್ ಕಾಯ್ದೆ) ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು. ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 4ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಮಾರಾಟವು ಶೂನ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಿ ಅರ್ಜಿದಾರರು ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟ ಆರಂಭಿಸಿದರು.
ಈ ಹಿಂದಿನ ಕಾನೂನು ಹೋರಾಟ:
ಪಿಟಿಸಿಎಲ್ ಕಾಯ್ದೆ ಜಾರಿಯಾದ ನಂತರ, ಸಹಾಯಕ ಆಯುಕ್ತರು 1986ರಲ್ಲಿ ಈ ಮಾರಾಟವನ್ನು ಅಸಿಂಧುಗೊಳಿಸಿ, ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಮುಟ್ಟುಗೋಲು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲು ಆದೇಶಿಸಿದ್ದರು. ಇದನ್ನು ಉಪ ಆಯುಕ್ತರು ಕೂಡ 1987ರಲ್ಲಿ ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದಿದ್ದರು.
ಈ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಭೂಮಿ ಖರೀದಿದಾರರಾದ ಭೂಮಿ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ರಿಟ್ ಅರ್ಜಿ (WP.No.12518/1987) ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. 1991ರಲ್ಲಿ, ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು ಈ ರಿಟ್ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಪುರಸ್ಕರಿಸಿತು. "ಮೈಸೂರು ಭೂ ಕಂದಾಯ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ನಿಯಮಗಳು, 1960ರ ನಿಯಮ 43(G) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಬೆಲೆಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು, ಉಚಿತವಾಗಿ ಅಥವಾ ರಿಯಾಯಿತಿ ದರದಲ್ಲಿ ನೀಡಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಪರಭಾರೆ ಮೇಲಿನ ನಿರ್ಬಂಧ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತ್ತು.
ಈ ತೀರ್ಪಿನ ವಿರುದ್ಧ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಮೂಲ ಮಂಜೂರಾತಿದಾರರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳು (WA.No.2142/1992) ಕೂಡ 1996ರಲ್ಲಿ ವಜಾಗೊಂಡಿದ್ದವು. ಇದರಿಂದಾಗಿ, 1991ರ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠದ ತೀರ್ಪು ಅಂತಿಮಗೊಂಡಿತ್ತು.
ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಮೂಲ ಮಂಜೂರಾತಿದಾರರ ಮಕ್ಕಳಾದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಮೇಲ್ಮನವಿದಾರರು, ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ರಿಟ್ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. "ಹಿಂದಿನ ತೀರ್ಪು ಕಾನೂನಿನ ತಪ್ಪಾದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ಆಧರಿಸಿತ್ತು. ನಂತರ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ 'ಸಿದ್ದೇಗೌಡ vs. ಸಹಾಯಕ ಆಯುಕ್ತರು' ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನಿಯಮ 43(G) ಅನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, 'ರೆಸ್ ಜುಡಿಕಾಟಾ' ತತ್ವವು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದರು.
ಇದನ್ನು ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು 2023ರಲ್ಲಿ ವಜಾಗೊಳಿಸಿತ್ತು. ಇದೀಗ ಆ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಈ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠದ ತೀರ್ಪು:
ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠವು, ಮೇಲ್ಮನವಿದಾರರ ವಾದವನ್ನು ಒಪ್ಪಲಿಲ್ಲ. "ಅರ್ಜಿದಾರರ ತಂದೆ ಹಿಂದಿನ ಎಲ್ಲಾ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಕಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಆಗಲೇ ಈ ವಿವಾದವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ನಿರ್ಧಾರವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ವ್ಯಾಜ್ಯವು ಅಂತಿಮಗೊಂಡ ನಂತರ, ಕಾನೂನಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣ ನೀಡಿ ಅದನ್ನು ಪುನಃ ತೆರೆಯುವುದು ನ್ಯಾಯದ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ," ಎಂದು ಪೀಠವು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು.
'ದೆಹಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ vs. ತೇಜ್‌ಪಾಲ್ ಮತ್ತು ಇತರರು' ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಪೀಠವು, "ಒಂದು ತೀರ್ಪನ್ನು ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಬದಿಗೆ ಸರಿಸಿದರೆ, ಅದು ಕೇವಲ ಪೂರ್ವನಿದರ್ಶನವಾಗಿ ಅದರ ಬಲವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು, ಈಗಾಗಲೇ ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಂಡಿರುವ ಪಕ್ಷಕಾರರ ನಡುವಿನ ವ್ಯಾಜ್ಯವನ್ನು ಪುನಃ ತೆರೆಯುವುದಿಲ್ಲ," ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಮೂವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಅಂತಿಮಗೊಂಡ ವ್ಯಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು, ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠದ ಆದೇಶವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದು ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ವೆಂಕಟೇಶ್ ಮತ್ತು ರಮೇಶ್ vs. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಇತರರು.
ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಥವಾ ಸೈಟೇಶನ್:** WA No. 799 of 2024 (NC: 2025:KHC:40309-DB)
ನ್ಯಾಯಾಲಯ:ಕರ್ನಾಟಕ ಉಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಬೆಂಗಳೂರು
ನ್ಯಾಯಪೀಠ:ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ವಿಭು ಭಕ್ರು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಸಿ.ಎಂ. ಪೂನಚ್ಚ
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ:ಅಕ್ಟೋಬರ್ 13, 2025