ಹೊಸದಿಲ್ಲಿ: ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಶೀಘ್ರಗೊಳಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಟ್ಟಿರುವ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್, ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ನೆಗೋಶಿಯೇಬಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್ ಕಾಯ್ದೆಯ (ಎನ್‌ಐ ಕಾಯ್ದೆ) ಸೆಕ್ಷನ್ 138ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ದೂರಿನ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಾರಾಂಶವನ್ನು (Synopsis) ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಲಗತ್ತಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿದೆ. ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಮನಮೋಹನ್ ಮತ್ತು ಎನ್.ವಿ. ಅಂಜಾರಿಯಾ ಅವರಿದ್ದ ಪೀಠವು, ಈ ಸಿನಾಪ್ಸಿಸ್‌ಗಾಗಿ ಒಂದು ನಿಖರವಾದ ನಮೂನೆಯನ್ನು ಸಹ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ದೂರಿನ ಫೈಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಸೂಚ್ಯಂಕದ (index) ನಂತರ ಮತ್ತು ದೂರಿನ ಪ್ರತಿಗಿಂತ ಮೊದಲು ಲಗತ್ತಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿಚಾರಣೆಯು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರ ಅಮೂಲ್ಯ ಸಮಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಈ ಹೊಸ ಕ್ರಮವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿದೆ. ಈ ಸಿನಾಪ್ಸಿಸ್, ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಪ್ರಕರಣದ ಪ್ರಮುಖ ವಿವರಗಳನ್ನು ಮೊದಲ ನೋಟದಲ್ಲೇ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಪ್ರಕರಣದ ಮೂಲಭೂತ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಡೆಸಲು ದಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ದೂರುದಾರರು ಈ ನಮೂನೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಪಾಲಿಸಬೇಕು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತನ್ನ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಒತ್ತಿಹೇಳಿದೆ.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಸಾರಾಂಶ ನಮೂನೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ ಹೀಗಿದೆ:
ನೆಗೋಶಿಯೇಬಲ್ ಇನ್‌ಸ್ಟ್ರುಮೆಂಟ್ಸ್ ಕಾಯ್ದೆ, 1881ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 138ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ದೂರು
I. ಕಕ್ಷಿದಾರರ ವಿವರಗಳು
(i) ದೂರುದಾರರು: ____________
(ii) ಆರೋಪಿ: ____________
(ಆರೋಪಿಯು ಕಂಪನಿ ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ, ನೋಂದಾಯಿತ ವಿಳಾಸ, ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕ ನಿರ್ದೇಶಕ/ಪಾಲುದಾರರ ಹೆಸರು, ಸಹಿ ಮಾಡಿದವರ ಹೆಸರು, ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಹೊಣೆಗಾರರಾಗಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹೆಸರು)
II. ಚೆಕ್ ವಿವರಗಳು
(i) ಚೆಕ್ ಸಂಖ್ಯೆ: ____________
(ii) ದಿನಾಂಕ: ____________
(iii) ಮೊತ್ತ: ____________
(iv) ಬ್ಯಾಂಕ್/ಶಾಖೆಯ ಹೆಸರು: ____________
(v) ಖಾತೆ ಸಂಖ್ಯೆ: ____________
III. ಚೆಕ್ ಅಮಾನ್ಯಗೊಂಡ ವಿವರ
(i) ಚೆಕ್ ಹಾಜರುಪಡಿಸಿದ ದಿನಾಂಕ: ____________
(ii) ಚೆಕ್ ಹಿಂದಿರುಗಿದ/ಅಮಾನ್ಯಗೊಂಡ ಮೆಮೋ ದಿನಾಂಕ: ____________
(iii) ಚೆಕ್ ಅಮಾನ್ಯಗೊಂಡ ಶಾಖೆ: _________
(iv) ಅಮಾನ್ಯಗೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣ: ____________
IV. ಶಾಸನಬದ್ಧ ನೋಟಿಸ್
(i) ನೋಟಿಸ್ ದಿನಾಂಕ: ____________
(ii) ಜಾರಿ ಮಾಡಿದ ವಿಧಾನ: ____________
(iii) ರವಾನೆ ಮಾಡಿದ ದಿನಾಂಕ ಮತ್ತು ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಸಂಖ್ಯೆ: ____________
(iv) ವಿತರಣೆಯ ಪುರಾವೆ ಮತ್ತು ವಿತರಣೆಯಾದ ದಿನಾಂಕ: ____________
(v) ಜಾರಿಯಾಗಿದೆಯೇ: ____________________
(vi) ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು: ________________
(vii) ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಬೇಡಿಕೆಯ ನೋಟಿಸ್‌ಗೆ ಉತ್ತರ, ಯಾವುದಾದರೂ ಇದ್ದರೆ: _______________
V. ದಾವೆಗೆ ಕಾರಣ
(i) ದಾವೆಗೆ ಕಾರಣ ಉದ್ಭವವಾದ ದಿನಾಂಕ: ____________
(ii) ಸೆಕ್ಷನ್ 142(2) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೋರಲಾದ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿ: ____________
(iii) ಇದೇ ಕಕ್ಷಿದಾರರ ನಡುವೆ ಸೆಕ್ಷನ್ 138 ಎನ್‌ಐ ಕಾಯ್ದೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಯಾವುದಾದರೂ ದೂರು ಬಾಕಿ ಇದೆಯೇ, ಹೌದಾದಲ್ಲಿ, ಯಾವ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ದಾಖಲಾದ ದಿನಾಂಕ ಹಾಗೂ ವರ್ಷ.
VI. ಕೋರಿದ ಪರಿಹಾರ
(i) ಆರೋಪಿಗೆ ಸಮನ್ಸ್ ಜಾರಿ ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಷನ್ 138 ಎನ್‌ಐ ಕಾಯ್ದೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಣೆ__________
(ii) ಎನ್‌ಐ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 143A ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಂತರ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಕೋರಲಾಗಿದೆಯೇ _____
VII. ಇವರ ಮೂಲಕ ಸಲ್ಲಿಸಲಾಗಿದೆ:
ದೂರುದಾರರು/ಅಧಿಕೃತ ಪ್ರತಿನಿಧಿ
ಈ ಹೊಸ ನಿಯಮವು 2025ರ ನವೆಂಬರ್ 1ರಿಂದ ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿದೆ. ಈ ಕ್ರಮವು ಚೆಕ್ ಬೌನ್ಸ್ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿಚಾರಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ, ವೇಗ ಮತ್ತು ದಕ್ಷತೆಯನ್ನು ತರುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಸಂಜಾಬಿಜ್ ತಾರಿ vs ಕಿಶೋರ್ ಎಸ್. ಬೋರ್ಕರ್ ಮತ್ತು ಇತರರು.
ಸೈಟೇಶನ್: 2025 INSC 1158 (ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಂಖ್ಯೆ. 1755 / 2010)
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮನಮೋಹನ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಎನ್.ವಿ. ಅಂಜಾರಿಯಾ
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 25, 2025