ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, 22 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ವಿಪರೀತ ವಿಳಂಬದ ನಂತರ 'ತಪ್ಪಾದ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆ'ಯನ್ನು ಕಾರಣವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ದಾಖಲಿಸಲಾದ ದಾವೆಯನ್ನು ಪುರಸ್ಕರಿಸಲು ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನಿರಾಕರಿಸಿದೆ. ಲಿಮಿಟೇಷನ್‌ ಕಾಯ್ದೆಯ (ಕಾಲಮಿತಿ ಕಾಯ್ದೆ) ಸೆಕ್ಷನ್ 14ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಯದ ಹೊರಗಿಡುವಿಕೆಯ (exclusion of time) ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು, ಕಕ್ಷಿದಾರರು 'ಸದ್ಭಾವನೆಯಿಂದ' (good faith) ಮತ್ತು 'ತಕ್ಕ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ' (due diligence) ನಡೆದುಕೊಂಡಿರಬೇಕು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ. ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಗಿರೀಶ್ ಕಠ್ಪಾಲಿಯಾ ಅವರಿದ್ದ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು, ಅರ್ಜಿದಾರರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ಅರ್ಜಿದಾರರು (ಮೂಲ ದಾವೆಯಲ್ಲಿನ ವಾದಿಗಳು) 2003ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 27ರಂದು ನಡೆದಿದ್ದ ಒಂದು ಮಾರಾಟ ಪತ್ರವನ್ನು (Sale Deed) ಅಕ್ರಮ, ಅಸಿಂಧು ಮತ್ತು ಅನೂರ್ಜಿತ ಎಂದು ಘೋಷಿಸುವಂತೆ ಕೋರಿ 2025ರ ಜುಲೈ 19ರಂದು ದೆಹಲಿಯ ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ದಾವೆ ಹೂಡಿದ್ದರು. ದಾವೆ ಹೂಡಲು ಸುಮಾರು 22 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ವಿಳಂಬವಾಗಿದ್ದರಿಂದ, ಲಿಮಿಟೇಷನ್‌ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 5 ಮತ್ತು 14ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬವನ್ನು ಮನ್ನಿಸುವಂತೆ ಕೋರಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.
ಕಳೆದ 22 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತಾವು ತಪ್ಪಾದ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಕಂದಾಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳ (Revenue Authorities) ಮುಂದೆ ಮ್ಯೂಟೇಷನ್ (ಖಾತಾ ಬದಲಾವಣೆ) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹೋರಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು, ಹಾಗಾಗಿ ಆ ಅವಧಿಯನ್ನು ದಾವೆಯ ಕಾಲಮಿತಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡಬೇಕು ಎಂದು ಅರ್ಜಿದಾರರು ವಾದಿಸಿದ್ದರು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು, ಲಿಮಿಟೇಷನ್‌ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 5 ದಾವೆಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಷನ್ 14ರ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಅರ್ಜಿದಾರರು ಸದ್ಭಾವನೆಯಿಂದ ವರ್ತಿಸಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟು, ಅವರ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು 2025ರ ಆಗಸ್ಟ್ 14ರಂದು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತ್ತು. ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅರ್ಜಿದಾರರು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿದ್ದರು.
ಹೈಕೋರ್ಟ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ:
ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಕೀಲರ ವಾದವನ್ನು ಆಲಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಗಿರೀಶ್ ಕಠ್ಪಾಲಿಯಾ ಅವರು, ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ದೋಷವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.
ಲಿಮಿಟೇಷನ್‌ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 5, ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳು ಮತ್ತು ಅರ್ಜಿಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ, ದಾವೆಗಳಿಗೆ (suits) ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಅರ್ಜಿದಾರರ ವಕೀಲರು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿತು.
ಇನ್ನು ಸೆಕ್ಷನ್ 14ರ ಕುರಿತು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಪೀಠ, ಈ ಸೆಕ್ಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬವನ್ನು 'ಮನ್ನಿಸಲು' ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅವಧಿಯನ್ನು 'ಹೊರಗಿಡಲು' ಮಾತ್ರ ಅವಕಾಶವಿದೆ ಎಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತು. ಸೆಕ್ಷನ್ 14ರ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆಯಲು, ಹಿಂದಿನ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು (proceeding) ಅದೇ ವಿಷಯಕ್ಕೆ (same matter in issue) ಸಂಬಂಧಿಸಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಸದ್ಭಾವನೆ ಹಾಗೂ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ತಪ್ಪು ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯುಳ್ಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರಬೇಕು ಎಂಬ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಬೇಕು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿತು.
ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಅರ್ಜಿದಾರರು ಕಂದಾಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳ ಮುಂದೆ ಕೇವಲ ಮ್ಯೂಟೇಷನ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೆ, ಅವರು ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಪತ್ರದ ಸಿಂಧುತ್ವವನ್ನೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಎರಡೂ ವಿಷಯಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಗುರುತಿಸಿತು. ಮಾರಾಟ ಪತ್ರದ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವಿದ್ದರೂ, ಅರ್ಜಿದಾರರು ಅದನ್ನು ಕಂದಾಯ ಪ್ರಾಧಿಕಾರಗಳ ಮುಂದೆ ಎಂದಿಗೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಸದ್ಭಾವನೆಯಿಂದ ಅಥವಾ ಶ್ರದ್ಧೆಯಿಂದ ನಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು.
'ತಪ್ಪಾದ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆ'ಯ ವಾದವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಪೀಠ, "ಕಳೆದ 22 ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಅರ್ಜಿದಾರರು ಮಾರಾಟ ಪತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ದಾಖಲೆಗಳಿಲ್ಲ. ಒಂದು ವೇಳೆ ತಪ್ಪಾದ ಕಾನೂನು ಸಲಹೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ 22 ವರ್ಷಗಳ ವಿಳಂಬವಾಯಿತು ಎಂಬ ವಾದವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರೆ, ಅದು ಸೆಕ್ಷನ್ 14ರಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ 'ತಕ್ಕ ಶ್ರದ್ಧೆ' ಮತ್ತು 'ಸದ್ಭಾವನೆ'ಯಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿರರ್ಥಕಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಕಟುವಾಗಿ ನುಡಿಯಿತು.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ವಿಚಾರಣಾಧೀನ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಲು ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಹೈಕೋರ್ಟ್, ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿ ಆದೇಶಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಅಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಇತರರು vs. ಕಾಂತಾ ದೇವಿ
ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಖ್ಯೆ: FAO 263/2025
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ದೆಹಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಗಿರೀಶ್ ಕಠ್ಪಾಲಿಯಾ
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: 24 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2025