ಮಸೂದೆಗಳಿಗೆ ಅಂಕಿತ ಹಾಕಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಯದ ಗಡುವನ್ನು ವಿಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠ ಗುರುವಾರ (ನವೆಂಬರ್ 20) ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು ಅವರು ಸಂವಿಧಾನದ 143ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೇಳಿದ ಸಲಹೆಗೆ (Presidential Reference) ಉತ್ತರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಮಸೂದೆಗಳಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು 'ಭಾವಿತ ಒಪ್ಪಿಗೆ' (Deemed Assent - ಅಂದರೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುವುದು) ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ. ಆದರೆ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅವಧಿಗೆ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದು ಶಾಸಕಾಂಗದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಪೀಠ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ದ್ವಿಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು ಮಸೂದೆಗಳ ವಿಲೇವಾರಿಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ಸಮಯದ ಮಿತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಿತ್ತು. ಇದರ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ, ಕಳೆದ ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ದ್ರೌಪದಿ ಮುರ್ಮು ಅವರು ಸಂವಿಧಾನದ 143ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಸಲಹೆ ಕೋರಿ 14 ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು. ಮಸೂದೆಗಳಿಗೆ ಅಂಕಿತ ಹಾಕಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಗೆ ಕಾಲಮಿತಿ ಇದೆಯೇ, ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಗಡುವು ವಿಧಿಸಬಹುದೇ ಮತ್ತು 'ಡೀಮ್ಡ್ ಅಸೆೆಂಟ್' ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಸಿಂಧುವೇ ಎಂಬುದು ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳ ತಿರುಳಾಗಿತ್ತು.
ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠದ ಮಹತ್ವದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳು:
ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ (ಸಿಜೆಐ) ಬಿ.ಆರ್. ಗವಾಯಿ ನೇತೃತ್ವದ ಐವರು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠವು ಈ ವಿಷಯದ ಕುರಿತು ಸುದೀರ್ಘ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿ ತನ್ನ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು.
1. ಗಡುವು ವಿಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ: ಸಂವಿಧಾನದ 200 ಮತ್ತು 201ನೇ ವಿಧಿಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅಥವಾ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಮಸೂದೆಗಳಿಗೆ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಯದ ಗಡುವನ್ನು (Timeline) ನಿಗದಿಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಸಂವಿಧಾನವು ಈ ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ಸ್ವಭಾವವನ್ನು (elasticity) ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.
2. 'ಭಾವಿತ ಒಪ್ಪಿಗೆ' (Deemed Assent) ಇಲ್ಲ: ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮಸೂದೆಗೆ ಸಹಿ ಹಾಕದಿದ್ದರೆ, ಅದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ವಾದವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತಳ್ಳಿಹಾಕಿತು. "ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ಅವರಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವೇ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು ಸಂವಿಧಾನದತ್ತವಾದ ಅಧಿಕಾರ ವಿಭಜನೆ ತತ್ವಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಪೀಠ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತು.
3. ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಹಿಂತಿರುಗಿಸುವುದು ಕಡ್ಡಾಯ: ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮಸೂದೆಗೆ ಅಂಕಿತ ಹಾಕದೆ ತಡೆಹಿಡಿಯುವ (Withhold) ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಅವರು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಆ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲನೆಗಾಗಿ ವಿಧಾನಸಭೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಬೇಕು. ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಸದನಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸದೆ ತಮ್ಮ ಬಳಿಯೇ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುತ್ತದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
4. ವಿಳಂಬವಾದರೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಸಾಧ್ಯ: ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಳಪಡುವುದಿಲ್ಲವಾದರೂ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಯಾವುದೇ ಕಾರಣವಿಲ್ಲದೆ ಸುದೀರ್ಘ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿದರೆ (Prolonged inaction), ಆಗ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಬಹುದು. ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಮಸೂದೆಯ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸದೆ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವಂತೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪರವಾಗಿ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಆರ್. ವೆಂಕಟರಮಣಿ ಮತ್ತು ಸಾಲಿಸಿಟರ್ ಜನರಲ್ ತುಷಾರ್ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರು, ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಗಡುವು ವಿಧಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಕೇರಳ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಪಂಜಾಬ್ ರಾಜ್ಯಗಳ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದ ಕಪಿಲ್ ಸಿಬಲ್ ಮತ್ತು ಅಭಿಷೇಕ್ ಮನು ಸಿಂಘ್ವಿ ಮುಂತಾದ ಹಿರಿಯ ವಕೀಲರು, ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ವಿಳಂಬ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಗಡುವು ವಿಧಿಸಬೇಕು ಎಂದು ವಾದಿಸಿದ್ದರು.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಈ ತೀರ್ಪು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಶಾಸಕಾಂಗದ ಹಕ್ಕುಗಳ ನಡುವಿನ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಗಡುವು ವಿಧಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹುದ್ದೆಯ ಗೌರವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿರುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ಬಾಕಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಚುನಾಯಿತ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನೂ ರಕ್ಷಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಇನ್ ರೆ: ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳಿಂದ ಮಸೂದೆಗಳಿಗೆ ಅಂಕಿತ, ತಡೆಹಿಡಿಯುವಿಕೆ ಅಥವಾ ಕಾಯ್ದಿರಿಸುವಿಕೆ (ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಉಲ್ಲೇಖ)
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ (ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠ)
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ಸಿಜೆಐ ಬಿ.ಆರ್. ಗವಾಯಿ, ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಸೂರ್ಯ ಕಾಂತ್, ವಿಕ್ರಮ್ ನಾಥ್, ಪಿ.ಎಸ್. ನರಸಿಂಹ ಮತ್ತು ಎ.ಎಸ್. ಚಂದೂರ್ಕರ್
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: ನವೆಂಬರ್ 20, 2025
ಪ್ರತಿದಿನದ ಕಾನೂನು ಸುದ್ದಿಗಳ ಅಪ್‌ಡೇಟ್‌ಗಾಗಿ ಕೆಳಗಿನ ಲಿಂಕ್ ಮೂಲಕ WhatsApp ಗ್ರೂಪ್‌ಗೆ ಸೇರಿ.
Join ಆಗಲು ಈ ಕೆಳಗೆ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ
ವಿಶೇಷ ಸೂಚನೆ:
ಈ ವರದಿಯು ಕೇವಲ ಕಾನೂನು ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲ, ಇದು ನಮ್ಮ ವಿಶಿಷ್ಟ ವರದಿಗಾರಿಕೆಯ ಶೈಲಿ, ಸೃಜನಾತ್ಮಕ ನಿರೂಪಣೆ, ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಪರಿಶ್ರಮದ ಫಲವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಈ ವರದಿಯ ಪಠ್ಯ, ಶೈಲಿ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಭಾಗವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ವಿಡಿಯೋ ತಯಾರಿಸುವುದು, ತಮ್ಮ ಲಾಭದಾಯಕ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಸೃಜನಶೀಲ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಸ್ವಾಮ್ಯದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿದೆ.
ಕೆಲವು ಕನ್ನಡದ ಯೂಟ್ಯೂಬ್ ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ನಮ್ಮ ಈ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ನಕಲಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಹಾಗೂ ಅದರಿಂದ ಲಾಭ ಗಳಿಸುತ್ತಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ. ಇಂತಹ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ತಕ್ಷಣವೇ ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಬೌದ್ಧಿಕ ಆಸ್ತಿ ಕಳ್ಳತನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಠಿಣ ಕಾನೂನು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.