ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆ ಖಚಿತಪಡಿಸಿದ ನಂತರ, ಆರೋಪಿಯು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲು ಅಥವಾ ಶರಣಾಗತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮಯ ನೀಡಲು ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಅಧಿಕಾರವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಗುಜರಾತ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದೆ.
ದೋಷಾರೋಪಣೆಯ ತೀರ್ಪು ಪ್ರಕಟವಾದ ತಕ್ಷಣ ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು 'ಫಂಕ್ಟಸ್ ಆಫೀಶಿಯೋ' ಆಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಅದರ ಅಧಿಕಾರವು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ನಂತರ, ಆರೋಪಿಯನ್ನು ಶಿಕ್ಷೆ ಜಾರಿಗಾಗಿ ಬಂಧಿಸಲು ವಾರಂಟ್ ಹೊರಡಿಸುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಆದೇಶ ಮಾಡಲು ಅದಕ್ಕೆ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಆರ್. ಟಿ. ವಚ್ಚಾನಿ ಅವರಿದ್ದ ಏಕಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ಕೆಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ವಿಧಿಸಿದ್ದ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಭುಜ್‌ನ ಪ್ರಧಾನ ಜಿಲ್ಲಾ ಮತ್ತು ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮೇಲ್ಮನವಿಯಲ್ಲಿ ಖಚಿತಪಡಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಆರೋಪಿಗಳು ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ, ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತನ್ನದೇ ಆದೇಶಕ್ಕೆ 15 ದಿನಗಳ ತಡೆ ನೀಡಿ, ಆರೋಪಿಗಳಿಗೆ ಶರಣಾಗತಿಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ನೀಡಿತ್ತು.
ಈ ಆದೇಶದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, ಆರೋಪಿಗಳು ಗುಜರಾತ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿ, ಅವುಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೆ ಶರಣಾಗತಿಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ನೀಡುವಂತೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಮಧ್ಯಂತರ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು.
ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದಗಳು:
ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದ ಹಿರಿಯ ವಕೀಲರಾದ ಮಿಹಿರ್ ಜೋಶಿ ಮತ್ತು ಐ. ಎಚ್. ಸೈಯದ್, "ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯಾ ಸಂಹಿತೆಯ (CrPC) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಅಧಿಕಾರವಿದ್ದು, ಈ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸಿ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಶರಣಾಗತಿಯಾಗುವುದು ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಅರ್ಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಪೂರ್ವಾಪೇಕ್ಷಿತವಲ್ಲ" ಎಂದು ವಾದಿಸಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ, "ಕೆಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ, ಆರೋಪ ಹೊರಿಸದ ಸೆಕ್ಷನ್‌ಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದು ಇಡೀ ಆದೇಶವನ್ನೇ ಅಸಿಂಧುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ " ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.
ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಪರ ವಾದ ಮಂಡಿಸಿದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಮಿತೇಶ್ ಅಮಿನ್, "ಮೇಲ್ಮನವಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು 'ಫಂಕ್ಟಸ್ ಆಫೀಶಿಯೋ' ಆಗುತ್ತದೆ. ಸಿಆರ್‌ಪಿಸಿ ಸೆಕ್ಷನ್ 418ರ ಪ್ರಕಾರ, ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ತಕ್ಷಣ ವಾರಂಟ್ ಹೊರಡಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲು ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ. ಸೆಷನ್ಸ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವೇ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗಿದೆ" ಎಂದು ಬಲವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದರು.
ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶ:
ಎರಡೂ ಕಡೆಯ ವಾದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಆರ್. ಟಿ. ವಚ್ಚಾನಿ ಅವರು, "ಸಿಆರ್‌ಪಿಸಿ ಸೆಕ್ಷನ್ 389(3)ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಮಾತ್ರ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅಮಾನತುಗೊಳಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಆದರೆ, ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಅರ್ಜಿ (Revision Application) ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಕಾನೂನು ನೀಡಿಲ್ಲ. ಶಾಸಕಾಂಗವು ಈ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಅವಕಾಶ ನೀಡದಿದ್ದಾಗ, ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಅಂತಹ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವಂತಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.
"ಮೇಲ್ಮನವಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಒಮ್ಮೆ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ ನಂತರ, ಅದರ ಅಧಿಕಾರ ಮುಗಿದುಹೋಗುತ್ತದೆ. ಅದು ತನ್ನದೇ ಆದೇಶಕ್ಕೆ ತಡೆ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆರೋಪಿಗಳು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಹಾಜರಾಗದಿದ್ದಾಗ, ತಕ್ಷಣವೇ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಶಿಕ್ಷೆ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ವಾರಂಟ್ ಹೊರಡಿಸುವುದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಕರ್ತವ್ಯ" ಎಂದು ಪೀಠವು ಹೇಳಿತು.
ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ಆರೋಪಿಗಳು ಶರಣಾಗತಿಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಕೋರಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಹೈಕೋರ್ಟ್ ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು. ಅಲ್ಲದೆ, ಇಂತಹ ತಪ್ಪುಗಳು ಮರುಕಳಿಸದಂತೆ ತಡೆಯಲು, ಈ ಆದೇಶದ ಪ್ರತಿಯನ್ನು ಗುಜರಾತ್‌ನ ಎಲ್ಲಾ ಕೆಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿಕೊಡುವಂತೆ ರಿಜಿಸ್ಟ್ರಿಗೆ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ನಿರ್ದೇಶನ ನೀಡಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಗಿರೀಶ್ ಹರ್ಸುಖರಾಯ್ ವಾಸವಾಡ ಮತ್ತು ಇತರರು vs. ಶಂಕರ್‌ಲಾಲ್ ಗೋವಿಂದ್‌ಜಿ ಜೋಶಿ ಮತ್ತು ಇತರರು
ಪ್ರಕರಣದ ಸಂಖ್ಯೆ: R/CRIMINAL REVISION APPLICATION NO. 1856 of 2025
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಗುಜರಾತ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಆರ್. ಟಿ. ವಚ್ಚಾನಿ
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: ಅಕ್ಟೋಬರ್ 13, 2025