ಸೇನಾ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳು ಪತ್ತೆಯಾದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತಂದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಸೇನಾ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿ (AFT) ವಿಧಿಸಿದ್ದ ಕಡ್ಡಾಯ ನಿವೃತ್ತಿ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ. ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ದೋಷಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಸೇನಾ ಕಾಯ್ದೆಯ ಬೇರೆ ಸೆಕ್ಷನ್ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸುವ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ದೃಢಪಡಿಸಿದೆ.
ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳಾದ ಜೆ.ಬಿ. ಪಾರ್ದಿವಾಲಾ ಮತ್ತು ಅಲೋಕ್ ಅರಾಧೆ ಅವರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು, ಸೇನಾ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯು ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಮನವಿದಾರರಾದ ಕರ್ನಲ್ ಎಸ್.ಕೆ. ಜೈನ್ ಅವರಿಗೆ ವಿಧಿಸಿರುವ ಶಿಕ್ಷೆಯು ನ್ಯಾಯಯುತ ಹಾಗೂ ಸಮಂಜಸವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆ:
ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯ ಆರ್ಡನೆನ್ಸ್ ಕಾರ್ಪ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಕರ್ನಲ್ ಆಗಿದ್ದ ಅರ್ಜಿದಾರ ಎಸ್.ಕೆ. ಜೈನ್ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ 2008ರಲ್ಲಿ ಮೂರು ಆರೋಪಗಳ ಮೇಲೆ ಜನರಲ್ ಕೋರ್ಟ್ ಮಾರ್ಷಲ್ (GCM) ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆದಿತ್ತು.
1. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ತಡೆ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪ.
2. ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಆರೋಪ.
3. ಸೇನಾ ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 63ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಲೆಕ್ಕಕ್ಕೆ ಸಿಗದ ನಗದು ಹೊಂದಿದ್ದ ಆರೋಪ.
GCM ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಆರೋಪಗಳಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿದಾರರು ದೋಷಿ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿ, ಅವರನ್ನು ಸೇವೆಯಿಂದ ವಜಾಗೊಳಿಸುವ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಮೂರನೇ ಆರೋಪದಿಂದ ಅವರನ್ನು ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅರ್ಜಿದಾರರು ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ (AFT) ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. AFTಯು, ಲಂಚ ಪಡೆದ ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಮೊದಲ ಆರೋಪದಿಂದ ಅವರನ್ನು ದೋಷಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿತು. ಎರಡನೇ ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಅರ್ಜಿದಾರರ ಬಳಿ ಪತ್ತೆಯಾದ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳು ಹಳೆಯದಾಗಿದ್ದು, ಅವುಗಳನ್ನು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಯಾವುದೇ ದುರುದ್ದೇಶ ಸಾಬೀತಾಗಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಅವರನ್ನು ದೋಷಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗದು ಎಂದು AFT ಹೇಳಿತು.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ತಮ್ಮ ಕಚೇರಿಯಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡದೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವುದು "ಸೇನೆಯ ಉತ್ತಮ ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವ ಕೃತ್ಯ" ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ AFT, ಸೇನಾ ಕಾಯ್ದೆ, 1950ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 63ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ದೋಷಿ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತು. ಅಲ್ಲದೆ, ಸೇವೆಯಿಂದ ವಜಾಗೊಳಿಸುವ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ‘ಕಡ್ಡಾಯ ನಿವೃತ್ತಿ’ಗೆ ಮಾರ್ಪಡಿಸಿ, ಎಲ್ಲಾ ನಿವೃತ್ತಿ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ಆದೇಶಿಸಿತು.
ವಾದ-ಪ್ರತಿವಾದ:
AFTಯ ಈ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅರ್ಜಿದಾರರು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. "ಒಮ್ಮೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿಯ ಆರೋಪದಿಂದ ಖುಲಾಸೆಗೊಳಿಸಿದ ನಂತರ, ಅದೇ ಕೃತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸೇನಾ ಕಾಯ್ದೆಯ ಬೇರೆ ಸೆಕ್ಷನ್‌ನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆ ನೀಡುವುದು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ" ಎಂದು ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರ ವಕೀಲರು ವಾದಿಸಿದರು.
ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪರ ವಕೀಲರು, "AFT ಕಾಯ್ದೆ, 2007ರ ಸೆಕ್ಷನ್ 15(6)ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ಒಂದು ಆರೋಪದ ಬದಲಾಗಿ, ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬೇರೊಂದು ಸಂಬಂಧಿತ ಅಪರಾಧಕ್ಕಾಗಿ ದೋಷಿ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡುವ ಅಧಿಕಾರವಿದೆ" ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪು:
ಎರಡೂ ಕಡೆಯ ವಾದಗಳನ್ನು ಆಲಿಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್, AFTಯ ತೀರ್ಪನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯಿತು. ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ತನ್ನ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿದೆ:
"ಅರ್ಜಿದಾರರ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ಮದ್ದುಗುಂಡುಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂಬುದು ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳಿಂದ ದೃಢಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಕೃತ್ಯವು ಸೇನೆಯ ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಉತ್ತಮ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವಂತಹದ್ದು ಎಂಬುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ. AFT ಕಾಯ್ದೆಯ ಸೆಕ್ಷನ್ 15(6) ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಸಾಕ್ಷ್ಯಾಧಾರಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಆರೋಪವನ್ನು ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಬಂಧಿತ ಆರೋಪಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಿ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಬಹುದು."
"ಪ್ರಸ್ತುತ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಮಂಡಳಿಯು ತನ್ನ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನ್ಯಾಯಯುತವಾಗಿ ಬಳಸಿದೆ. ಸೇವೆಯಿಂದ ವಜಾಗೊಳಿಸುವ ಕಠಿಣ ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯ ನಿವೃತ್ತಿಗೆ ಇಳಿಸಿ, ಎಲ್ಲಾ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ನೀಡಿರುವುದು ಅರ್ಜಿದಾರರ ಪರವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಒಂದು ಉದಾರವಾದ ನಿಲುವು. ಈ ಆದೇಶವು ನ್ಯಾಯಯುತ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲಿತವಾಗಿದ್ದು, ಇದರಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡುವ ಯಾವುದೇ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ" ಎಂದು ಹೇಳಿ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸಿತು.
ಪ್ರಕರಣದ ಹೆಸರು: ಎಸ್.ಕೆ. ಜೈನ್ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಇತರರು
ಸೈಟೇಶನ್: 2025 INSC 1215
ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಭಾರತದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್
ನ್ಯಾಯಪೀಠ: ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಜೆ.ಬಿ. ಪಾರ್ದಿವಾಲಾ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅಲೋಕ್ ಅರಾಧೆ
ತೀರ್ಪಿನ ದಿನಾಂಕ: ಅಕ್ಟೋಬರ್ 10, 2025